Bu yazımızda ismini, mucidi Michael Faraday’dan alan Faraday Kafesi’nin ne olduğuna ve geniş kullanım alanlarına değineceğiz.
Faraday Kafesi Nedir?
İngiliz fizikçi Michael Faraday tarafından 1843 yılında keşfedilen Faraday kafesi, ahşap, plastik, tuğla gibi iletken olmayan çeşitli malzemeler kullanılarak tasarlanan bir tür elektriksel barınak sistemidir. Faraday kafesinin dışında demir, alüminyum, bakır veya galvanizli kablo gibi iletken malzemeler bulunur. Faraday kafesinin İletken telleri, ağ biçiminde kaplanmış ve topraklanmış bir kafes şeklindedir.
Faraday kafesi dışarıdaki elektrik alanı içeri etki etmesini engeller. Örneğin, yıldırım boşalmaları iletkenlerden geçer ancak içeri sıçramaz. Kafesin işlerliğinin başarılı olması için iletkenlerin iyi topraklanmış olması gerekmektedir. Diğer yandan Faraday kafeslerinde ağ gözleri ne kadar sık olursa, elektromanyetik dalgalara karşı olan geçirmezlik bir o kadar başarılı olur.
Faraday Kafesinin Başlıca Kullanım Alanları
Günümüzde Faraday kafesinin çok sayıda örnek uygulaması bulunmaktadır. Faraday kafesinin en çok karşılaşılan kullanım alanlarından bazıları şunlardır:
1– Faraday kafesinin en sık bilinen kullanım alanı binalardaki yıldırım koruma sistemidir. Yapıları yıldırımın etkilerinden korumak için faraday kafesi kullanılır. Böylece binalarda bulunan tüm elektrik ve elektronik cihazlar, bu şekilde korunmuş olur. Bu işlem özellikle data center ve laboratuar gibi yerler için hayati öneme sahiptir.
2– Uçak ve otomobil yolcu kompartmanları aslında birer faraday kafesidir. Yolcuları yıldırım ve benzeri statik elektrik yüklerinden korur. Bilindiği üzere özellikle uçaklara sıklıkla yıldırım düşer ve biz bunun farkına bile varamayız. Sebebi uçağın alüminyum yapıdaki gövdesinin faraday kafesi görevi görmesidir. Yine aynı şekilde arabanızın yakınlarına bir yıldırım düşer ve size hiçbir şey olmaz. Sebebi tekerleklerin lastik olması değildir. Arabanızın gövdesinin oluşturduğu faraday kafesidir. Bu durum üstü açık bir araba için geçerli değildir.
3– Yüksek gerilim hatlarına, baz istasyonlarına vs. yakın olan bir evde yaşayanların yaşam standartlarına etki edecek düzeyde elektromanyetik radyasyonun bulunduğu biliniyor. İşte bu sebeple herhangi bir elektromanyetik bozulmadan korunmak için yapı malzemelerine metalik bir ağ ekleniyor.
4– Cep telefonu aramalarını engellemek amacıyla hapishaneler gibi bazı binalarda, cep telefonu aramalarını engellemek için yine söz konusu yapılar bir faraday kafesi olarak inşa edilebilmektedir.
5– Mikrodalga fırınlarına konulan yiyeceklerin ısıltılma işlemi elektromanyetik dalga enerjisiyle gerçekleşmektedir. Ancak bu elektromanyetik enerjiyi fırın içinde tutmak, ve fırının dışını olabildiğince radyasyondan korumak ve elektromanyetik enerjiden maksimum seviyede yararlanmak için yine bir faraday kafesi kullanılır.
6– Faraday kafesi kablo teknolojisinde de kendine yer bulur. Ekranlı kablolarda elektriksel parazitleri azaltarak net bir sinyalin alınabilmesi hedeflenir. Örneğin koaksiyel kabloların blendajı, iç iletkenleri dış elektriksel gürültüsünden korur ve sinyallerinin sızmasını engeller.
7– Faraday kafesi askeri teknoloji alanında da kullanılır. Bir askeri bölge veya çalışma alanlarında telsiz haberleşmesinin yapıldığı yerlerde faraday kafesi yardımıyla kaplanarak dışarıya bilgi sızması engellenir.
8– yüksek tehlikeli ortamlarda çalışanların koruma amaçlı giydikleri giysiler de bir çeşit Faraday kafesidir. Örneğin bu özel giysiler, yüksek gerilim hatlarında çalışan işçileri elektrik çarpmasından korur.
9– Faraday kafesi sağlık sektöründe de kullanılmaktadır. Örneğin MR çekimi yapıldığında hastanın MR sonuçlarının yanlış görüntülenmemesi için yine faraday kafesi kullanılır.
10– Faraday kafesi finans sektöründe güvenliği sağlamak amacıyla kullanılır. ATM ve kredi kartları gibi kişisel kartlarda Faraday kafesi iyi bir RFID engelleyici işlevi görür. Böylece kredi ve banka kartlarını temassız çekime veya kopyalamaya, kimlik bilgilerinizin çalınmasına karşı korur.